Photoshop of Lightroom?

Het wordt ons regelmatig gevraagd: “Wat kan ik beter gebruiken, Lightroom of Photoshop?” En soms wordt Photoshop Elements ook in dit rijtje genoemd. Hoogste tijd om de verschillen uit te leggen!

Adobe Photoshop

Adobe Photoshop zag het licht in 1987 en werd al na een jaar verkocht aan Adobe. Adobe bracht haar eerste versie van Photoshop uit in 1990, een versie gemaakt voor de Apple Macintosh. Toen het grafische werkstation bij uitstek.

Adobe Photoshop, of kortweg Photoshop genoemd, is een pixel-georiënteerd grafisch programma. Dit betekent dat je daarmee tot op pixelniveau nauwkeurig aanpassingen kunt uitvoeren.

In de dikke dertig jaar dat Photoshop nu bestaat, is het uitgebreid met enorm veel functionaliteit. Het meeste daarvan wordt door de gemiddelde fotograaf echter nooit gebruikt. Veel mensen beschouwen Photoshop als maar een complex en moeilijk te leren programma.

Photoshop Elements

Photoshop Elements zou beschouwd kunnen worden als een sterk ingenomen versie van Adobe Photoshop waarin een aantal zaken is geautomatiseerd voor het gemak van de gebruiker. Het aanpassen van foto’s in Photoshop Elements is daardoor minder moeilijk en sneller te leren, maar het kan dan ook wel minder dan Photoshop.

Photoshop Elements is gericht op beginnende fotografen. Het kent bulkbewerkingen zodat veel foto’s in een keer aangepast kunnen worden. Elements houdt een database bij om foto’s te kunnen ordenen. De focus ligt bij dit pakket op het gemakkelijk aanpassen van foto’s, niet op het handmatig aanpassen van afzonderlijke pixels. Voor veel voorkomende aanpassingen heeft het een groot aantal standaard ingebouwde effecten. Deze effecten zouden met Photoshop veel meer tijd kosten om te realiseren omdat alle stappen daarvoor in Photoshop handmatig uitgevoerd zouden moeten worden.

Photoshop Lightroom

Van Lightroom bestaan momenteel twee versies. De zogenaamde “Photoshop Lightroom Classic” is een desktop programma waarbij de bestanden op de harddisk van de computer worden bewaard. Het is uitgebreider dan de andere versie die kortweg “Photoshop Lightroom” wordt genoemd. Deze laatste versie is een cloudoplossing die je overal vandaan kunt gebruiken. De bestanden daarvan worden dan ook in de cloud opgeslagen.

Om de pakketten in dit artikel eenvoudig met elkaar te kunnen vergelijken laten we deze tweedeling van versies verder buiten beschouwen. Daar waar hieronder Lightroom genoemd wordt, bedoelen we er dus beide pakketten mee.

Verschillen

Lightroom kent geen layers, iets wat Photoshop en Elements wel gebruiken. Daarentegen zijn de workflow mogelijkheden van Lightroom veel uitgebreider dan die van de andere pakketten. Ondanks dat men wel eens anders beweerd, is Lightroom wel degelijk een op de professionele markt gericht product en wordt het ook door vakfotografen gebruikt. Vooral de non-destructive workflow mogelijkheden van Lightroom zijn bij hen vaak erg in trek.

Lightroom is er op gericht foto’s er beter uit te laten zien. Het verandert daarvoor ‘algemene’ zaken zoals exposure, saturation, de witbalans en kleuren. Je gebruikt het niet voor een rigoureuze aanpassing van de foto waarbij bijvoorbeeld elementen worden toegevoegd. Daarvoor gebruik je Elements of Photoshop.

Positionering op hoofdlijnen

Photoshop is net als Elements een pixel bewerkingsprogramma, Lightroom is een fotobewerkingsprogramma. Met een pixel bewerkingsprogramma ligt de nadruk op het bewerken van individuele foto’s. Met een fotobewerkingsprogramma als Lightroom voer je eerder dezelfde handeling uit op een groot aantal foto’s.

Het is niet ongebruikelijk om met Lightroom alle foto’s van een shoot te voorzien van hetzelfde label, en daar in een keer de witbalans van aan te passen. Met Photoshop kan dat ook, maar dan lees je wel eerst de afzonderlijke RAW bestanden in en dat lukt meestal niet met alle foto’s van een shoot tegelijkertijd. Je hebt er dan ook verschillende beurten voor nodig en intussen moet je de resultaten wel in aparte bestanden wegschrijven. Lightroom is wat dit betreft dus niet alleen handiger, het werkt ook sneller.

In Lightroom kun je een workflow aanmaken waarmee foto’s snel op dezelfde wijze meteen bewerkt kunnen worden. Het ondersteunt, in tegenstelling tot Photoshop, tethering. Hierdoor kun je een omgeving met Lightroom creëren waarbij je in de studio fotografeert, de foto automatisch vanuit de camera op een laptop terecht komt en daar meteen bewerkt wordt door er een aantal voor gedefinieerde stappen op los te laten. Het resultaat kan als template, maar ook in een PDF boekje op basis van templates of bijvoorbeeld als webpagina’s worden geëxporteerd.

Lightroom is gemaakt met de fotograaf in gedachten. Photohop is voor beeldbewerkers ontwikkeld. Elements is een vereenvoudigde versie van Photoshop voor fotografen. Hoewel je in Photoshop ook meerdere bestanden in een keer kunt bewerken, is dat allemaal wel een stuk lastiger dan in Lightroom. Photoshop is dan ook niet zo zeer ontwikkeld voor bulkwerk. In Elements kan dat wel, maar beperkter dan in Lightroom.

Elements hangt hiermee dus een beetje tussen Photoshop en Lightroom in omdat het te beschouwen is als een eenvoudige versie van Photoshop, maar enkele veel voorkomende of lastige zaken geautomatiseerd heeft en tegelijkertijd in staat is eenvoudige bulkbewerkingen voor zijn rekening te nemen.

Juist omdat men met behulp van Photoshop bestanden apart bewerkt, dienen bestanden separaat te worden ingelezen en te worden opgeslagen. Je zou de originelen daarbij kunnen aanpassen en overschrijven. Lightroom legt voor de bestanden een database aan. Daardoor kunnen foto’s gemakkelijker gerubriceerd en teruggevonden worden. De originelen worden beter beschermd omdat het pakket non-destructive werkt en ze kunnen ineens van dezelfde metadata worden voorzien.

Keuzes maken

Voor verreweg de meeste fotografen volstaat Lightroom prima en is het voor hun misschien zelfs wel beter geschikt dan Photoshop. Het zorgt in ieder geval voor minder hoofdbrekens. Het is gemaakt met de fotograaf in gedachten en dat wat de meeste fotografen nodig hebben, is verwerkt in het pakket en gemakkelijk toegankelijk. Dingen die fotografen niet gebruiken, zijn weggelaten.

Elements kies je wanneer je toch niet genoeg blijkt te hebben aan Lightroom. Wil je bijvoorbeeld delen van foto’s uitknippen en toevoegen aan andere foto’s, dan kom je daar met Lightroom niet mee uit de voeten.

Je kunt er dan voor kiezen om met Elements te werken, maar omdat Lightroom waarschijnlijk voldoet aan 98% van alle eisen die je als fotograaf aan bewerkingssoftware stelt, en beschikt over een goede workflow mogelijkheid, is het zeker de moeite waard om te kijken of je voor dit soort gevallen niet alleen een uitstapje naar Elements of Photoshop doet en de rest gewoon in Lightroom blijft doen.

Heb je de behoefte om vaker complexe bewerkingen op foto’s uit te voeren, wil je volledige controle en vind je het leuk om uit te zoeken hoe iets met software bereikt kan worden, dan is Photoshop jouw pakket! Niet voor niets wordt het aanpassen van afbeeldingen al jaren met het werkwoord photoshoppen aangeduid. Uiteindelijk kan Photoshop nagenoeg alles wat de andere softwarepakketten je ook kunnen bieden, hoewel het aan tethering en een goede workflow ontbreekt. Omdat je zoveel meer bewerkingsmogelijkheden hebt die handmatig moeten worden gebruikt, is het wel een stuk complexer en dus moeilijker om mee te leren werken.

En Capture One dan?

Zoals Adobe Photoshop het pixel-georiënteerde grafische bewerkingsprogramma voor professionals is, is Capture One dat voor tethering en workflow. Capture One is wat dat betreft meer vergelijkbaar met Lightroom dan met Photoshop, maar biedt op bewerkingsgebied en workflow wel meer mogelijkheden dan Lightroom.

Capture One is moeilijker aan te leren dan Lightroom en moet beschouwd worden als een pakket voor de professionele fotograaf. Er zitten veel features in die alleen door vakfotografen gebruikt zullen worden. Je kunt er bijvoorbeeld met een drukgevoelig monitor mee op een foto schrijven zodat je aantekeningen kunt maken tijdens de shoot voor degene die de foto moet gaan bewerken.

Amateur fotografen zullen met Capture One waarschijnlijk niet veel meer willen doen dan dat zij ook met Lightroom kunnen en zouden daarom waarschijnlijk beter met Lightroom kunnen werken.

Professionele studiofotografen werken overigens vaak met Capture One in combinatie met Adobe Photoshop. Deze twee kunnen door Capture One worden geïntegreerd tot een geheel. Capture One onderschept de foto vanuit de camera, bewerkt de RAW in een aantal stappen en geeft het daarna automatisch door aan Photoshop zodat daarin de pixel georiënteerde handelingen plaats kunnen vinden. Is dat gedaan, dan gaat het resultaat terug naar Capture One voor nabewerking en export naar een van de vele uitvoermogelijkheden.

Samengevat

Afhankelijk van wat je als fotograaf met de gemaakte foto’s wilt kunnen doen voordat ze opgeleverd worden, en hoeveel inspanning dat mag kosten, kun je kiezen voor Lightroom, Elements of Photoshop, eventueel in combinatie met andere pakketten zoals Capture One.

Lightroom is geschikt voor fotografen die behoefte hebben aan een goede workflow en geen complexe nabewerkingen hoeven te doen. Het is niet moeilijk in gebruik, gericht op de fotograaf en bevat alles wat de meeste fotografen nodig hebben om fantastische foto’s mee te kunnen maken.

Photoshop is een programma waar je heel veel mee kunt doen als het om bewerkingen gaat, maar wat in praktijk knap lastig kan blijken te zijn om het je eigen te maken. Het is ook arbeidsintensief. Het is daarnaast maar de vraag of alles wat het kan ook voor jou wel echt nodig is. Je kunt er tot op het niveau van een enkele pixel bewerkingen mee uitvoeren, maar weinig fotografen hebben die behoefte.

Fotografen die zich bezig houden met Fine Art Photography zullen eerder kiezen voor Photoshop omdat ze daarmee complexe aanpassen kunnen uitvoeren. Voor sportfotografie, portretfotografie of bijvoorbeeld landschapsfotografie zal Lightroom waarschijnlijk de betere keuze zijn. Dit zowel om zijn functionaliteit als om de verminderde complexiteit.

Elements kun je kiezen wanneer je een ander soort aanpassingen zou willen doen dan dat Lightroom aan mogelijkheden biedt, maar wanneer die ook weer niet zo ver gaan dat daarvoor Photoshop benodigd zou zijn. De combinatie Lightroom en Elements is voor dit soort fotografen helemaal geen gekke keuze.

Een combinatie met Capture One ligt voor de hand wanneer je een professionele fotograaf bent die in een studio werkt. Je kunt met behulp van Capture One een workflow met Adobe Potoshop opzetten waarbij aantekeningen op foto’s worden gemaakt en op afstand kan worden meegekeken door de opdrachtgever. Wil je deze pakketten beide goed gebruiken, dan moet je er behoorlijk wat tijd in steken om ze voldoende onder de knie te krijgen.

Afb 1: Adobe Photoshop is een pixel-georiënteerd grafisch programma
Afb 2: Photoshop Elements heeft veel handige presets voor fotografen
Afb 3: Met Lightroom kun je gemakkelijk bulkbewerkingen uitvoeren
Afb 4: Capture One is vergelijkbaar met Lightroom, maar kan veel meer