Film Noir fotografie

Houd jij ook zo van de film noir sfeer en heb je nog ergens oude jaloezieën liggen? Dan heb je alles in huis om prachtige dramatische foto’s te maken!

Film Noir

De zogenaamde ‘zwarte films’, zoals de bekende ‘The Maltese Falcon’, kennen een sterke melancholische en sombere sfeer. Niet zo vreemd. Ze werden vanaf 1940 gemaakt in een periode dat het geloof in een rechtvaardige maatschappij verdwenen was.

Toch is film noir niet echt een genre films. Het is meer een stijl. Je kunt dus net zo goed een misdaad- als een liefdesfilm in film noir stijl tegenkomen. Ook nu nog worden er films in deze stijl gemaakt. Denk bijvoorbeeld maar eens aan de film Se7en uit 1995 waarin onder andere Morgan Freeman een rol speelde.

Film noir ontstond niet alleen doordat het geloof in de maatschappij tanende was. Dit ontstond ook omdat men niet veel geld meer voor filmproducties beschikbaar had. Men moest daarom terugvallen op relatief simpele middelen.

Dit genre leverde prachtige plaatjes op die we allemaal kennen. Hard licht, sterke contrasten, veel silhouetten, smog, sigarettenrook en heel veel duisternis. En in die films zag je vaak in kamers dat er jaloezieën hingen.

Luxaflex

Begin jaren vijftig, dus nu al meer dan zeventig jaar geleden, startte men met een nieuwe manier om lichtgewicht aluminium te gieten. Daarmee konden de eerste horizontale jaloezieën van aluminium worden gemaakt.

Deze jaloezieën werden verkocht onder de merknaam Luxaflex en veel mensen gebruiken deze merknaam vandaag de dag nog steeds voor jaloezieën van alle merken, net zoals men wel Spa zegt wanneer bronwater wordt bedoeld. Zo sterk kan marketing zijn.

Omdat Luxaflex ontstond tijdens de periode van de film noir producties, en toen dus heel modern waren, zag je ze in veel van deze films terug. Daarnaast riepen ze een geweldig fraai schaduwspel op dat uitstekend paste binnen de sfeer.

Luxaflex en film noir horen daarom bij elkaar. Dus vonden we het wel zo leuk ook Luxaflex in onze shoot te gebruiken. Overigens hebben we voor de herkenbaarheid de benamingen Luxaflex en jaloezieën in dit artikel door elkaar gebruikt. Voor dit soort foto’s heb je immers geen ‘echte’ Luxaflex nodig, maar wel jaloezieën. Of iets wat daar op lijkt, maar daarover later meer.

De acteurs

In de film noir movies waren mannen stoer en sterk, vrouwen zwak en elegant. Vaak kwam het er op neer dat in de film een knappe vrouw een stoere detective moest inhuren om haar te beschermen.

Nooit zagen we films met vrouwelijke detectives die een man moesten beschermen. Maar tijden zijn veranderd. Daarom vonden wij het wel zo leuk om dit keer een stoere vrouwelijke detective in film noir stijl te laten zien die sexy en sterk tegelijkertijd zou zijn.

Low key

Film noir wordt in low key gemaakt. Omdat bij een low key foto de donkere tonen het beeld bepalen, straalt de foto drama uit. Hard licht, dus licht dat scherpe en donkere schaduwen veroorzaakt, hoort daarbij. Een langzaam verlopende schaduw van licht naar donker veroorzaakt immers dat de foto niet heel erg donker zal worden.

We zullen voor deze shoot daarom werken met hard licht, te herkennen aan schaduwen die abrupt starten en ophouden. Dit zien we in ook terug in schilderijen van bijvoorbeeld Caravaggio en Rembrandt. Een techniek die daar wel clair-obscur, of in het Italiaans chiaroscuro wordt genoemd.

In film noir ligt het echter vaak wel iets genuanceerder dan in de schilderijen van Caravaggio. Er wordt soms wel gewerkt met invullicht om de donkere schaduwen wat in te vullen, en vrouwen werden wel met zacht licht verlicht. Dus een schaduw wordt daardoor niet altijd door en door zwart. Maar het verschil tussen licht en schaduw bleef doorgaans groot en het beeld is daardoor heel contrastrijk. 

Jaloezieën als cookie

Een cookie is een object dat tussen de lichtbron (lees meestal flitser) en het onderwerp wordt geplaatst. Hierdoor vallen schaduwen op het onderwerp. Hard licht zorgt er voor dat deze schaduwen donker zijn en scherp worden afgetekend, de cookie dat er schaduwen ontstaan.

Als het je alleen gaat om de schaduwen die door jaloezieën ontstaan, dan kun je net zo goed een stuk karton met gleuven gebruiken. Maar komt de raamverduistering zelf ook in beeld, dan heb je natuurlijk wel echte jaloezieën nodig.

Plaatsen we voor een luxaflex een flitser en achter de luxaflex een model, dan zal de luxaflex als cookie dienst doen. We hoeven alleen maar voor hard licht te zorgen en dat doen we door de afstand tussen de flitser en de luxaflex groot genoeg te maken en de afstand tussen het model en de luxaflex klein genoeg te houden.

Size matters

De afstand tussen de jaloezieën en het model zal voor deze shoot automatisch klein zijn omdat ze immers steeds dichtbij de jaloezieën zal staan. We hoeven daarom alleen te experimenteren met de juiste afstand tussen de flitser en de jaloezieën.

We gebruiken geen softbox omdat we het licht zo hard mogelijk willen houden. Hoe kleiner de lichtbron ten opzichte van de Luxaflex is, hoe scherper de schaduw wordt. Een softbox of paraplu zorgt voor een grotere lichtbron, dus die zijn hier niet handig. En door de afstand tussen de lichtbron en de Luxaflex te vergoten, wordt de lichtbron relatief gezien kleiner. Dat maakt het licht nog harder.

Door een snoot te gebruiken en daar ook nog een grid op te plaatsen, zorgen we er daarnaast voor dat het licht beperkt blijft en niet alle kanten op wordt gestuurd. Veel donkere tonen gaat de foto hierdoor krijgen. Precies wat we willen!

Onze opstelling

In afb 1 zie je hoe onze opstelling er uitziet. We hebben een oude luxaflex opgehangen aan een statief en deze schuin ten opzichte van de backdrop geplaatst. Het model staat daar dichtbij.

De flitser voorzien van snoot en grid hebben we een eindje van de jaloezieën af gezet. Hij staat laag en is omhoog gericht. Hierdoor lijkt het alsof de detective in een hotelkamer op de tweede verdieping staat en naar beneden kijkt. Met het modellicht van de flitser kunnen we precies zien waar de schaduwen vallen en instrueren daarmee ons fotomodel.

Een soortgelijke flitser met snoot plaatsen we heel dichtbij de luxaflex en staat gericht op de backdrop. Deze gaan we later gebruiken om op de achtergrond een lichtschijnsel te kunnen laten vallen.

Een derde flitser voorzien van een softbox staat vlakbij de camera op een hele lage stand afgesteld. Deze flitser zorgt voor een minimale hoeveelheid invullicht zodat het model niet geheel in het zwart verdwijnt. Ook deze staat nog uit.

Nu kunnen we beginnen!

Hard en zacht

In afb 2 zie je hoe je met slechts een flitser al heel aardige foto’s in film noir stijl kunt maken. De andere twee flitsers die in afb 1 ziet hebben we voor het maken van deze foto niet gebruikt. Het beeld is nog niet heel contrastrijk, maar we hebben dan ook nog niets gedaan tijdens de nabewerking. Deze foto kwam zo uit de camera. We willen eerst het licht goed afgesteld krijgen. 

Let wel, de afstand tussen de flitser en de jaloezieën zijn bepalend voor de schaduwwerking. Maak je deze afstand korter, dan zie je dat hierdoor de schaduwen zachter zullen worden. Ook prima natuurlijk, maar het film-noir-effect begint hierdoor wel te verdwijnen. Dat is dus niet wat we nu voor ogen hebben!

Geen snoot of grid

Laat je overigens niet ontmoedigen wanneer je geen snoot of grid zou hebben. Door van een stuk karton een koker te maken en deze over de flitser te schuiven, bereik je namelijk hetzelfde.

Je kunt in die koker eventueel ook nog zwarte rietjes steken. Dit werkt als een grid. Je kunt het licht daardoor nog meer richten, net zoals je dat met een ‘gewone’ grid kunt doen.

Backdrop flits

Door ook de andere lichtbronnen te gebruiken, kunnen we licht op de backdrop laten vallen en het model iets bijlichten. Voor het licht op de backdrop geldt hetzelfde als voor het licht dat op het model valt: richt het licht door iets als een snoot te gebruiken. Anders wordt de gehele achtergrond verlicht.

Projecteren we iets op de backdrop, dan geeft dit meer diepte aan de foto. Gebruik je een patroon zoals dat door jaloezieën ontstaat, dan suggereer je daarmee dat in de hotelkamer geen licht is en al het licht van buiten komt.

Natuurlijk kunnen we deze flitser op de luxaflex richten zodat dit effect heeft op het schijnsel dat op de achtergrond valt. Zie voor de opstelling opnieuw afb 1. Nu gaan we deze flitser dus wel gebruiken. Zie voor het resultaat afb 3. De invulflits is hierbij dus nog niet gebruikt.

Door te experimenteren met bijvoorbeeld de opnamehoek en een andere brandpuntsafstand van het objectief kun je ervaren welke instellingen het beste passen bij de foto die je wilt maken. Dat hebben we voor dit artikel niet gedaan zodat de foto's onderling beter te vergelijken zijn.

Invulflits

Nu wordt het tijd om de flitser met de softbox in te gaan zetten. Afb 4 laat zien welk effect dit heeft. Omdat we nu serieus aan het fotograferen slaan, gaan we de foto ook wat bewerken. We hebben van deze foto daarom het contrast verhoogd en de daardoor ontstane donkere midtones weer lichter gemaakt door de clarity te verhogen.

Regen en rook

Toen we zo bezig waren, kwamen we er achter dat we iets miste. De puntjes op de bekende i! Film noir behoeft nu eenmaal regen en mist. Dat versterkt de dramatische sfeer. Daarom plaatsten we voor de luxaflex een stuk plexiglas dat we met behulp van een paar klemmetjes aan jaloezieën bevestigden. Met een plantenspuit spoten we daar een aantal druppeltjes water tegenaan. Nu hadden we regen gekregen!

Ons fotomodel stak een sigaret op en daarmee zouden we de rook er ook nog eens bij krijgen. Maar dat moet je wel kunnen zien. Daarom besloten we nog iets aan het licht te veranderen.

We plaatsen de backdrop flitser met snoot naast het model en lieten deze recht naar beneden wijzen. Het licht van deze snoot belicht de sigarettenrook en de schouder van het model waardoor het de suggestie wekt dat aan het plafond een gloeilamp aan een draadje hangt.

Afb 6 laat hiermee onze vrouwelijke detective zien die net onopvallend door het raam naar beneden keek naar de mensen die proberen haar hotelkamer heimelijk in de gaten houden. Het is nacht en ze is net uit haar bed opgestaan. We zien aan de regendruppels op het raam dat het buiten nat is.

Om zichzelf niet te willen verraden voorkomt ze dat ze de sigarettenrook tegen het raam uitademt. Ze wendt daarom haar hoofd af en blaast de rook richting de lamp. Dat is het moment dat we haar zien: sexy, stoer en heel erg film noir!

Hier zie je overigens meer foto's die we met deze technieken in film noir stijl hebben gemaakt. 

 

Afb 1: De opstelling met Luxaflex
Afb 2: Slechts met een enkele flitser in gebruik lukt het al
Afb 3: Een flitser voor de backdrop zorgt voor diepte
Afb 4: De invulflitser met laag vermogen in gebruik genomen
Afb 5: Een flitser recht naar beneden gericht, belicht de schouder en de rook
Afb 6: Regendruppels op het raam en sigarettenrook maken het af