Photoshop Curves gebruiken

Photoshop biedt de mogelijkheid om met zogenaamde curves te werken. Wat dat precies zijn en hoe je die kunt gebruiken lees je in dit artikel.

Over tonaliteit

Binnen de muziektheorie wordt het begrip tonaliteit gebruikt om aan te geven hoe goed de melodie en de harmonie bij elkaar passen. Of ze goed bij elkaar passen heeft natuurlijk alles te maken met wat we verwachten. Binnen de Westerse cultuur is dat wat anders dan binnen de Oosterse cultuur. Een tonaal muziekstuk is dan ook een muziekstuk dat bestaat uit melodieën en harmonieën die binnen het gewenste toonsysteem vallen zodat het voldoet aan de verwachtingen.

Een tonaal muziekstuk levert ons iets op wat we kunnen verwachten. Je kunt als het ware het vervolg een beetje voorspellen. Het deuntje (de melodie) is voor ons logisch, het is iets wat we min of meer verwachten te zullen gaan horen.

Je zou kunnen zeggen dat afbeeldingen ook over een zekere tonaliteit kunnen beschikken. Een tonale afbeelding bevat tinten en contrasten die goed bij elkaar passen zodat het voldoet aan de verwachtingen. Een still van een aflevering van The Game of Thrones bevat veel donkere blauwe en bruine kleuren. Dat past goed bij de sfeer die de serie wil uitbeelden: het leven is koud en hard, wil deze kleurcombinatie ons vertellen. Het is “logisch” als we een dergelijk beeld in de aflevering zien. Het klopt met het verhaal.

Maar wat bedoelen we nu precies met de verwachting van een tonaliteit van een foto? Vergelijk wat dit betreft een foto met een muziekstuk of met een film. Dat wat je laat zien moet een bepaalde sfeer uitstralen. Bijvoorbeeld doordat er overwegend bepaalde kleuren in worden gebruikt, en dat het gebruikte contrast en de helderheid matched met het verhaal. De schaduwen moeten immers passen bij de lichtere delen van de foto. Van bepaalde foto’s zul je zeker iets verwachten wat dit betreft. Boudoir foto’s zullen daarom vaak wat minder contrast laten zien en de schaduwen en lichtere plekken zullen zich hierdoor dichter bij elkaar begeven. Als we naar zo’n foto kijken, dan klopt dat met onze verwachtingen. Heel anders als wat we verwachten van een foto die op het strand in de zon is genomen. Daar verwachten we harde schaduwen te zien en een groot verschil tussen licht en donker.

Shadows, midtones en highlights

In een foto bevinden zich donkere (shadows), minder donkere (midtones) en heldere (highlights) pixels. De verdeling van deze pixels van verschillende helderheid bepalen in grote mate de sfeer van een foto. In ons artikel over shadows, midtones en highlights lees je hier meer over.

Wat doen curves?

Met curves pas je het toonbereik van een afbeelding aan. Anders gezegd: je bepaalt hiermee hoe de shadows, midtones en highlights onderling verdeeld worden. Hierdoor trek je de aanwezige pixels als het ware naar een bepaalde helderheid toe.

Wanneer je een afbeelding in Photoshop hebt ingelezen en als Adjustment Layer voor Curves hebt gekozen, krijg je een grafiek te zien waarin een diagonale lijn van linksonder naar rechtsboven loopt. Deze lijn stelt de tonaliteit van de afbeelding voor. Standaard is die vanzelfsprekend recht en loopt deze van linksonder naar rechtsboven omdat iedere waarde op de X-as dezelfde waarde heeft als op de Y-as. Er is immers nog niets gewijzigd aan de originele foto.

Wanneer je kijkt naar afb 1 die we gemaakt hebben van een van onze fotomodellen in onze studio in Utrecht, dan zie je op de grafiek deze diagonale lijn terug. Tevens zie je in deze grafiek de histogram van de foto weergegeven in lichtgrijs. Deze histogram stelt het aantal pixels voor dat in de afbeelding voorkomt. Een waarde links in dit histogram laat het aantal meest donkere pixels (shadows) in de afbeelding zien, de waarden rechts de meest heldere pixels (de highlights) van de afbeelding. In het midden bevinden zich de midtones.

Omdat de rechte lijn de ‘vertaling van de waarden’ aangeeft, zal het veranderen van de lijn naar boven betekenen dat op die plek de pixels met die helderheidswaarde in verhouding groter en daarmee lichter zullen worden. Door het verschuiven van een punt op de lijn naar beneden zullen de pixels rond deze plek juist donkerder worden. We verlagen de waarde immers.

Je kunt, door op meerdere plekken deze diagonale lijn te verslepen, meerdere punten aanbrengen zodat je bijvoorbeeld het schaduwgebied lichter kunt maken en het gebied van de highlights in verhouding donkerder. Er ontstaat in de grafiek dan een soort S-curve.

De lijn buigt zich als het ware om het punt heen. Dat wil zeggen dat niet alleen van het specifieke punt dat je hebt gekozen de waarde wijzigt, maar ook van de pixels die zich rond dat gebied bevinden. Er zal dus een geleidelijke verandering worden doorgevoerd. Hoe steiler je de grafiek maakt op een bepaald punt, hoe sneller die verandering zal plaatsvinden en hoe smaller het gebied zal zijn dat door die verandering beïnvloedt wordt.

In afb 2 zie je wat het resultaat wordt wanneer je de kromming extreem steil maakt. Bepaalde pixels zullen veel helderder worden, andere veel donkerder. Hoe steiler de curve verloopt, hoe meer contrast rond die plek zal ontstaan. Contrast is immers de afstand in waarde tussen de helderheidswaarden. Hoe steiler de grafiek, hoe groter de afstand tussen de nabij gelegen punten en dus ook hoe groter het contrast tussen die punten zal worden. Andersom, hoe platter de grafiek loopt, hoe minder contrast er zal zijn. In afb 3 is dit goed te zien.

Daar waar de kromme de oorspronkelijke diagonale lijn doorkruist, zal er niets wijzigen. De waarde blijft op die plek immers ongemoeid. Dergelijke krommingen zoals in afbeelding 2 en 3 gebruikt, zijn heel extreem te noemen en zul je waarschijnlijk maar weinig gebruiken of tegenkomen. Het leidt immers tot een enorme verandering van het origineel terwijl je als fotograaf vaak uit zult zijn op subtiele aanpassingen.

Overigens hebben we hier gekozen voor het wijzigen van de waarden van het gehele RGB spectrum per punt. Je kunt ook kiezen voor alleen het wijzigen van het rood, het blauw of het geel in de afbeelding. Hier gaan we, om dit artikel beknopt te kunnen houden, niet op in maar zal, met de kennis dit in dit artikel beschreven staat, snel begrepen worden. Evenmin zullen we ingaan op de knoppen aan de linkerzijde van de grafiek waarmee bijvoorbeeld zwart of wit in de foto aangegeven kan worden of wat de functie van de schuifregelaars is onder de grafiek. Begrijp je namelijk het basisprincipe, dan zullen deze tools je waarschijnlijk snel duidelijk worden wanneer je ermee aan de slag gaat.

Toepassing van curves

Nu we het basisprincipe van curves kennen, kunnen we hiermee echt aan de slag gaan. In afb 4 zie je een terrasje dat ik dit jaar fotografeerde in een in romantisch Frans stadje. De Curves lijn laat zien dat ik nog niets heb aangepast. De highlights in deze afbeelding zijn erg licht terwijl de donkere delen redelijk goed zijn. De foto is behoorlijk contrastrijk.

Door nu een Curves Adjustment Layer boven deze afbeelding te plaatsen en aan te passen, krijgen we afb 5 waarin de verhouding tussen de shadows, midtones en highlights beter wordt en het contrast beter uitkomt.

Het "handje"

In het venster waarin de Curves instellingen kunnen worden opgegeven, bevindt zich links bovenin een knop die op een handje lijkt. Door hier op te klikken met de muis en vervolgens met de muis op een bepaald deel in de afbeelding te klikken, kun je erg eenvoudig de waarde voor dit deel wijzigen. Doe je dit, dan verschijnt vanzelf op de juiste plek een puntje in de grafiek waar deze wijziging betrekking op heeft. Dit is vaak gemakkelijker dan om de grafiek zelf aan te passen. 

Combinaties

Wanneer we een afbeelding voorzien van een Gradient Adjustment Layer zodat de tint van de foto wijzigt en daarna het geheel met behulp van een Curves Adjustment Layer beter in harmonie brengen, kunnen we afbeeldingen maken zoals afb 6 en afb 7. Omdat eenmaal gemaakte Curves opgeslagen kunnen worden in een bestand, kunnen de instellingen steeds opnieuw worden toegepast op verschillende afbeeldingen zodat daarmee een bepaalde vaste sfeer kan worden gecreëerd en hergebruikt.

Waarom geen levels gebruiken?

De Levels Adjustment Layer is naast de Curves Adjustment Layer een van de vele andere mogelijkheden om de shadows, midtones en highlights van een foto aan te passen. Levels en Curves Adjustment Layers vormen samen de meest gebruikte tools voor professionele beeldbewerkers van foto’s.

Het grote verschil tussen de Levels Adjustment Layer en de Curves Adjustment Layer is dat de eerste eenvoudiger is in gebruik, maar slechts uitgaat van wit, zwart en de positie van de midtone. Met een Curves Adjustment Layer kun je meerdere punten onafhankelijk van elkaar aanpassen waardoor dit meer mogelijkheden biedt. Vaak heb je dit echter niet nodig en kun je met de eenvoudiger te bedienen Levels Adjustment Layer prima uit de voeten.

Veel gebruikte curves

Eerder spraken we als over een zogenaamde S-curve. Maar de S-curve zoals gebruikt in afb 2 en in afb 5 zijn feitelijk geen S-curves maar omgekeerde S-curves. Een omgekeerde S-curve levert een herstel op van de details in de schaduwen, zoals in afb 5 te zien is. Daarbij neemt het contrast van de foto af. Precies wat we met die foto wilden bereiken en iets wat je veel kunt gebruiken.

Een gewone S-curve wordt echter meer gebruikt omdat ze contrast aan een foto toevoegen zonder dat het beeld veel donkerder wordt. De foto wordt er dus levendiger door. Wanneer je daarentegen een U-curve vormt, zul je zien dat de foto juist donkerder wordt terwijl het contrast toeneemt. Een omgekeerde U-curve, een N-curve dus, maakt de foto lichter en verlaagt het contrast.

De curves die we hier beschreven hebben zijn waarschijnlijk de curves die je het meest nodig zult hebben. 

Zilver, goud en gewoon

In het artikel Metaal lieten we je al zien hoe met Curves een metaal effect verkregen kan worden. De daarvoor gebruikte curve is behoorlijk complex omdat deze als het ware slingert rond de diagonale lijn. In Gouden Huid zie je hoe deze curve gebruikt kan worden om een lichaamsdeel in goud om te zetten.

Toch vormen dit soort curves niet de meest gebruikte toepassingen voor de Curves Adjustment Layer. Beeldbewerkers gebruiken de Curves Adjustment Layer meestal om het contrast te verhogen en om donkere delen lichter te maken en lichtere delen donkerder. Het zijn vaak subtiele aanpassingen en leveren effecten op zoals je dit toegepast ziet in afb 8 naar afb 9. 

Afb 1: De diagonale lijn stelt de 'vertaling van waarden' voor
Afb 2: Extreme curves leveren extreme wijzigingen op
Afb 3: Een vlakke curve levert contrast-armere afbeeldingen op
Afb 4: Het contrast is te groot, verschil tussen donker en licht moet kleiner worden
Afb 5: De omgekeerde S-curve biedt hier soulaas
Afb 6: In combinatie met een gradient kun je sferen neerzetten
Afb 7: Door de curve krijgt de foto een zekere stijl
Afb 8: De foto is niet goed in evenwicht
Afb 9: Met een curve wordt de foto geharmoniseerd