Sieraden fotograferen

Wie kent ze niet, die mooie foto’s van ringen, oorbellen of horloges in de reclamefolders van juweliers? Zo maak je deze foto’s zelf!

Je hebt niet veel nodig

Om sieraden te fotografen heb je niet veel nodig. Niet veel ruimte, maar ook niet veel apparatuur. Met wat wit karton en daglicht dat door een raam naar binnen komt, kunnen al heel fraaie opnames worden gemaakt. Voor dit artikel zullen we echter gebruik maken van wat meer dan dat. Niet dat sommige van deze foto’s niet ook met minder apparatuur te maken zouden zijn, maar omdat we er nu eenmaal de beschikking over hebben en daardoor van wat meer mogelijkheden gebruik kunnen maken.

Gebruikte apparatuur

We zullen werken met een statief en een camera voorzien van een macro lens. Daarnaast gebruiken we twee flitsers. Ze komen uit de R1C1 kit, dit is de zogenaamde Nikon Close-up Speedlight Commander Kit. Een flitserset met toebehoren bedoeld voor macro opnames. Gewone flitsers zouden ook prima gebruikt kunnen worden, maar deze kleine flitsers zijn erg handzaam en zijn zo geconstrueerd dat ze niet heel veel licht uitzenden. Wel zo gemakkelijk wanneer we de flitsers dichtbij willen plaatsen. Daarbij werden er standaard enkele kleurfilters (ook gels genoemd) bij geleverd.

De beide flitsers (van het type Nikon SB-R200) kunnen worden aangestuurd met een Nikon Wireless Speedlight Commander (SU-800). Een eenvoudige en op infrarood gebaseerde trigger die je op de camera plaatst en waarmee je de flitsers remote in kunt stellen. Je kunt deze flitsers echter ook aansturen met een andere flitser, zoals een Nikon SB-900, maar we willen het voor nu nog even beperkt houden.

Verder zullen we werken met wit karton, een paar klemmetjes en een ‘derde hand’ die we ook in gebruik hadden voor het maken van de ‘floating banana’. We hebben daarnaast een stukje wit getint perspex dat als diffusor dienst kan doen en dus een aantal kleurenfilters die we op de flitsers kunnen bevestigen.

We hebben naast dit alles nog wat attributen, zoals stukken marmer en een glas tot onze beschikking, dus daar kunnen we ook gebruik van maken. En last but not least, sieraden natuurlijk!

Het doel

Wanneer een sieraad gefotografeerd wordt voor een webshop, zodat het aangeboden kan worden voor de verkoop, moet de foto vanzelfsprekend voldoen aan de huisstijl van die website. Bij de Hema zie je dat de meeste producten met een witte achtergrond worden gefotografeerd. Dergelijke keuzes hebben een effect op de beleving die we van deze website krijgen en bepalen natuurlijk ook hoe de foto gemaakt moet worden.

Bij De Bijenkorf wordt ook overwegend wit gebruikt als achtergrond voor de door haar uitgestalde producten, maar bij sieraden wijkt men daar af van dit patroon. Je ziet op deze website de sieraden om armen en nekken hangen, afgebeeld met roze, rode en blauwe achtergronden en ga zo maar door. Dit is ongetwijfeld gedaan om het sieraad te ‘laden’. De foto toont daardoor niet alleen het sieraad, maar vertelt ook iets over de sfeer die bij het desbetreffende sieraad past.

Hoe het ook zij, als het gaat om productfoto’s die gebruikt worden voor bijvoorbeeld een website of een folder, dan ben je dus niet geheel vrij om maar te doen wat je wilt. Het moet passen bij het collectie waarbinnen de te maken foto gebruikt zal gaan worden.

Maak je een foto van een erfstuk om deze te kunnen laten zien aan de verzekering in het onfortuinlijke geval dat het sieraad gestolen wordt, dan wil je vooral dat de specifieke kenmerken van het sieraad worden vastgelegd. Moet het daarentegen een foto worden die als poster aan de muur komt te hangen bij de juwelier, dan zul je daar weer andere eisen aan moeten stellen.

Wanneer je het doel van de foto niet kent, wordt het onmogelijk een goede foto te maken. Dat geldt vanzelfsprekend voor alle fotografie in meer of mindere mate, maar bij productfotografie, waartoe het fotograferen van sieraden behoort, is dit een ‘key factor’.

De compositie

Soms is het niet zo eenvoudig om te zien hoe groot een sieraad is. De grootte van een ring ligt misschien wel voor de hand, maar de grootte van een broche kan sterk variëren. Door iets herkenbaars met het sieraad mee te fotograferen, dat kan bijvoorbeeld een grashalm, munt, maiskorf of dobbelsteen zijn, kan de kijker de grootte beter inschatten. Dat wil echter niet zeggen dat we, ook wanneer de grootte wel duidelijk is, niet toch heel goed kunnen werken met props.

Je kunt sieraden fotograferen zonder dat er verder iets bij ligt. Dat kan heel fraai zijn. Je kunt er echter ook bepaalde attributen (props) bij leggen die iets zeggen over het sieraad, of de uitstraling van het sieraad versterken. Rond een sieraad hangt immers een sfeer, een imago. Er bestaan stoere horloges en romantische oorbellen. Romantische oorbellen leg je niet op een ruw stuk steen, stoere horloges wel. De keuze van de props is dus niet willekeurig en kies je voor het gebruik van props, zorg er dan wel voor dat het past bij het te fotograferen sieraad, anders gaat het waarschijnlijk tegen je werken.

Probeer zacht licht te gebruiken. Licht dat mooi gelijkmatig over het object schijnt en weinig schaduw oplevert is vaak het beste, er zijn echter uitzonderingen waardoor je soms toch met wat harder licht zou willen werken. Schaduwen dienen, indien ze er zijn, diffuus te zijn. Een harde slagschaduw is “not done”.  Flitsen recht op het object is daarom meestal geen goede keuze.

Heeft het sieraad diepte doordat het uitsparingen bevat, let er dan op dat het licht ook in deze uitsparingen terecht kan komen. Geen ‘black holes’ dus.

Plaats de flitsers als het even kan aan de zijkant van het object en schiet eventueel door een diffuser heen of laat het licht weerkaatsen via een stuk wit karton. Flits nooit met een kleurenfilter op een sieraad, omdat daarmee de echte kleuren niet meer te zien zijn. Potentiële kopers willen natuurlijk graag weten hoe het sieraad er in het echt uitziet. Stel de witbalans daarom nauwkeurig in.

De scherptediepte is een element dat van groot belang voor de compositie kan zijn. Speel daarom met de scherptediepte en vergelijk de resultaten. Iemand hoeft niet altijd het gehele sieraad te zien om te begrijpen hoe het er uit zal zien, aan de andere kant moet het sieraad natuurlijk wel goed bekeken kunnen worden. Zie afb 08 om het effect hiervan te kunnen zien. 

Omdat sieraden vaak van dichtbij worden gefotografeerd met een macrolens valt het meteen (negatief) op wanneer in het scherpe deel van de foto bewegingsstrepen voorkomen omdat de camera niet heel stil werd gehouden tijdens het maken van de foto. Plaats de camera daarom bij voorkeur op een statief en gebruik een remote control om af te drukken.

Voorbereiding

De belangrijkste tip voor het fotograferen van sieraden is misschien wel dat je er voldoende tijd voor moet nemen. Experimenteer met de mogelijkheden en vergelijk de resultaten. Wees niet te snel tevreden, dan gaat het vast wel lukken!

Zorg dat je alle spullen die je nodig hebt, hebt verzameld. Als je eenmaal aan het werk bent, is het hinderlijk om het werk te moeten onderbreken omdat je nog een stuk steen moet zoeken of ergens karton vandaan moet halen.

Juist omdat het sieraden betreft is het belangrijk dat je geen vingerafdrukken of andere vuiligheid op het sieraad achterlaat. Het oppoetsen van sieraden (en glas als je dat gebruikt) is voor vakfotografen een heel normaal onderdeel van hun werk. Ze nemen daar ruim de tijd voor omdat dit de foto enorm ten goede komt. Met huishoudhandschoenen (of de afgeknipte vingers daarvan) het opgepoetste object hanteren is een goed idee om niet steeds opnieuw de poetsdoek te moeten pakken.

Bij het maken van een opstelling doe je er wijs aan meteen rekening te houden met de glinstering en weerkaatsing in een sieraad, als het dat heeft. Wie goed kijkt zit soms een lens, flitser of zelfs de fotograaf of een deel van de studio weerspiegeld in een sieraad terug. Dat moet natuurlijk voorkomen worden. Kijk dus goed wanneer je een foto hebt gemaakt of dit het geval is en zo ja, pas de opstelling dan aan. Soms lukt dat niet voldoende en blijf je de camera zien terugkomen in de weerkaatsing. Wat je dan kunt proberen is om een wit vel papier te nemen en daar een gat in knippen zodat de lens daar doorheen gestoken kan worden. Deze simpele oplossing werkt meestal prima. In afb 05 is voor de laatste opname een dergelijk "afdekscherm" gebruikt. 

De foto’s hiernaast

Bij afb 01 zie je een opname van een gebruikt collier. Er werden twee flitsers gebruikt. Een geplaatst achter het collier die de achterwand verlichtte en een er voor. De voorste flitser flitst door een stuk wit perspex zodat het licht diffuus is geworden. Door voorste flitser van onderen af te vuren, ontstaan op subtiele wijze lichtere en donkere plekken op de hanger. Zou dit niet zijn gedaan, dan werd de hanger egaal belicht en daarmee komt het vlakker (saaier) over. 

Bij afb 02 en afb 03 zie je welk effect een kleurfilter heeft wanneer het wordt geplaatst op de flitser die de achterwand verlicht. Je ziet hoe het gekleurde licht door de uitsparingen van de hanger komt en daarmee de sfeer versterkt. De flitser voor de hanger speelt een cruciale rol: zou die er niet zijn, dan verkleurde de hanger door het gekleurde licht. Door het licht van de achtere flitser iets hoger te zetten, 'klapt' het gekleurde licht subtiel om de hanger heen. Er ontstaat een gekleurde gloed die de sfeer nog meer versterkt. 

Bij afb 04 is de hanger gefotografeerd zonder kleurfilter en zonder perspex. Het licht is hierdoor harder geworden. Geen subtiel verloop dus van donker naar licht, maar hardere, contrastrijkere afscheidingen. Zoals je ziet is dit bij een dergelijk object zeker geen slechte keuze. Het brengt reliëf in de opname teweeg en het geheel wordt hierdoor minder vlak. Voor objecten met meer structuur is dit echter een minder goede keuze. 

Bij afb 05 zie je bij A een opname zonder diffusor (hier dus de perspex plaat), bij B met diffusor en bij C is de camera ook nog eens afgedekt met een wit stuk papier zodat deze niet meer weerkaatst in de hanger. Let ook bij A op de lichtpunt in de zwarte bol: dit is de flitser die ‘hard’ op het object flitst en daarin weerkaatst. Vergelijk ook eens de kettingen met elkaar. Je ziet dat bij de gebruikte techniek van C dat het beste effect wordt bereikt.

Bij afb 06 zie je bij A een opname zonder kleurfilter. Dit is dus de echte kleur van de oorbellen. Bij B en C zijn kleurfilters gebruikt. Dit geeft een dusdanige verkleuring van de oorbellen dat de kijker niet meer kan zien wat hij zou bestellen als dergelijke foto’s op een webshop zouden worden geplaatst. Een slechte keuze dus!

Afb 07 laat zien welk effect de compositie kan hebben op een foto. Deze ring is slechts een klein stukje gedraaid bij de volgende opname. De opname met de betere hoek toont meer diepte en laat meer ‘ring’ zien. Experimenteer daarom en maak altijd meerdere foto's. 

Afb 08 laat het verschil zien tussen verschillende scherptedieptes. Bij de opname met de minste scherptediepte kan men het sieraad niet meer goed beoordelen. Een grotere scherptediepte is daarom wenselijk.

Afb 09 laat de hanger van de eerste foto nog eens zien. We hebben hem nu met een glas als prop gefotografeerd. Bij A krijg je het gevoel van een ‘saaie’ foto. Om dit te veranderen hebben we bij B een kleurfilter gebruikt. Maar ook daar blijft het geheel best wel vlak. Daarom is bij C een tweede kleurfilter ingezet. Naast de rode kleur voegen we er hierdoor ook blauw op subtiele wijze aan toe. Let wel op: de hanger moet natuurlijk zijn eigen kleur behouden. Daarom hebben we die met behulp van een snoot ‘wit bijgelicht’. Bij foto D hebben we de twee kleuren gelijkmatig gemengd door tegen de wanden van karton te flitsen. De linkerwand met rood, de rechterwand met blauw. Dit geeft een prachtige werking in het glas en biedt daardoor toch een heel ander aangezicht dan foto A, hoewel smaken verschillen natuurlijk!

Nabewerking

Vanzelfsprekend kunnen foto's van sieraden met behulp van Photoshop worden nabewerkt zoals dat met zoveel productfoto's wordt gedaan. De foto's gebruikt voor dit artikel zijn dat niet en komen dus rechtstreeks uit de camera. Als nabewerking van foto's van sieraden wordt vaak gekozen om de sieraden meer te laten schitteren. In dit artikel kun je lezen hoe je dat eenvoudig kunt realiseren. 

Afb 01: Opname met twee flitsers
Afb 02: Kleurfilters kunnen de sfeer sterk veranderen
Afb 03: Kleuren kunnen net zo sfeerbepalend zijn als props.
Afb 04: "Hard" licht hoeft niet perse verkeerd te zijn!
Afb 05: Let op het effect van een diffusor en een "afdekscherm"
Afb 06: Kleurfilters kunnen tegen je gaan werken
Afb 07: Simpele aanpassingen kunnen de compositie sterk veranderen
Afb 08: Maak de foto's zo scherp dat het sieraad goed bekeken kan worden
Afb 09: Spelen met props en kleur kunnen het geheel "af" maken