Misschien is van alle modifiers de beauty dish wel de meest ondergewaardeerde. En dat is toch jammer want hij heeft zoveel te bieden!
Light Modifiers
Licht kan hard of zacht zijn. Daarmee bedoelen we: het maakt harde of zachte schaduwen. Hoe groter de lichtbron is ten opzichte van het onderwerp, hoe zachter het licht wordt. Komt het licht van een relatief kleine lichtbron, dan wordt het harder.
Op een zonnige dag, wanneer geen wolkje aan de hemel staat, zien we harde schaduwen ontstaan. De zon staat ver weg en is daarmee een relatief kleine lichtbron. Het verschil tussen licht en donker in de schaduw is hierdoor goed te zien en de overgang daartussen is relatief klein. Als een soort strakke silhouetten tekenen zich dit soort schaduwen af en daarom worden deze schaduwen ook wel eens “slagschaduwen” genoemd. Alsof ze zo uit het object worden geslagen.
Maar als licht gelijkmatig verspreid (=diffuus) wordt, dan ontstaan zachtere schaduwen omdat het licht ook in de schaduwzijde terecht kan komen. Bijvoorbeeld wanneer er een dik wolkendek boven ons hangt. Op dat moment komt het licht van meerdere kanten op ons af. Het wolkendek is dan een soort gigantische softbox geworden. Het licht wordt hierdoor diffuser. Dergelijk licht veroorzaakt veel minder scherpe schaduwen en het verschil tussen licht en donker verloopt dan ook meer geleidelijk.
Een softbox wordt gebruikt als diffusor om zachter licht te laten ontstaan. Een softbox behoort daardoor tot de light modifiers. Het modificeert (=verandert) immers het licht.
Beauty Dish
Een beauty dish is ook een light modifier. Hij bestaat uit niets anders als een schaal die over een flitser of studiolamp wordt geplaatst. De schaal is aan de binnenzijde wit of zilverkleurig zodat het licht kan reflecteren.
In de schaal, voor de lamp, bevindt zich een reflector dat voorkomt dat het licht van de lamp direct naar buiten kan komen. Het licht dat tegen dit plaatje aankomt, wordt teruggekaatst de reflecterende schaal in zodat al het licht dat de beauty dish verlaat, gereflecteerd is binnen de schaal (zie afb 1).
Bij kleine lichtbronnen is het midden van het licht helderder dan aan de zijkanten, zoals bij een zaklamp of de zon. Daar ontstaat immers het licht. Bij een beauty dish is dit niet het geval. De reflector voorkomt namelijk dat deze “pit” (=hotspot) ontstaat. De schaal is zo gevormd dat het licht er als een soort brede straal van overal met een ongeveer gelijke sterkte uitkomt. Verreweg het meeste licht dat uit een beauty dish komt, wordt door de schaal naar voren gericht. Daardoor zal de straal van licht die hierdoor ontstaat op een haaks geplaatst object een cirkel vormen. Hoe groter de schaal, hoe breder de straal, hoe groter de cirkel. Het licht van die cirkel zal gemiddeld hard zijn omdat het als lichtbron niet heel groot zal zijn.
Je zou kunnen stellen dat een softbox er is om zacht (diffuus) licht te creëren en een beauty dish voor gemiddeld hard licht, maar dan wel zonder hotspot er in. Toch zou dat een beetje een te ongenuanceerde beeld geven. Het licht van een beauty dish bevindt zich in praktijk namelijk ergens tussen het harde licht van een rechtstreeks gerichte flitser en dat van een softbox in, afhankelijk van de afstand en grootte van het onderwerp. Dit komt omdat het licht eerst nog gereflecteerd wordt in de schaal, waardoor de ‘ruwe kantjes’ er wel af zijn maar de schaal niet heel groot is. Je zou kunnen zeggen: meestal minder hard dan hard, maar harder dan zacht. Semi hard licht dus.
Buiten de cirkel van het licht van de beauty dish, zal het snel ontbreken aan licht omdat het er toch wel aardig gericht uitkomt. Bij de randen van deze cirkel treedt een verschijnsel op wat de beauty dish dan ook bijzonder maakt. Het verloop (de gradiënt) van licht naar donker loopt relatief snel af, maar niet zo snel als bij een slagschaduw. Het is wel veel kleiner (ook sneller genoemd) dan zoals bij een softbox. Alleen deze eigenschap zorgt er al voor dat de beauty dish een bijzondere plaats inneemt binnen de light modifiers. Het levert immers een relatief smalle gradiënt op naast semi hard licht zonder hotspot. Best een uniek apparaat dus!
Voor mooie mensen
Diffuus licht geeft oppervlakken een wat vlakke indruk. Het licht komt gelijkmatig van alle kanten en oneffenheidjes vallen daardoor minder op. Het werpt immers minder schaduwen op. Hierdoor lijkt de huid van mensen er meestal vlakker (=strakker) uit te zien, wanneer ze gefotografeerd worden met een softbox, maar ook wel wat saaier. De nuance is er immers uit. Je verliest nu eenmaal detail door het gebruik van diffuus licht.
Het semi harde licht van de beauty dish is heel goed geschikt voor het fotograferen van een gave huid waar zich weinig oneffenheidjes op of in bevinden. Op een minder gladde huid zal dit semi harde licht eerder schaduwen opwerpen dan licht uit een softbox omdat door het grotere verschil tussen licht en donker deze oneffenheidjes meer op zullen vallen.
Keerzijde is wel dat ditzelfde licht zorgt voor het beter laten zien van eventuele contrasten en kleine andere details waardoor een gave huid juist beter tot zijn recht zal komen bij een gebruik van een beauty dish.
Je mag daarom stellen dat een beauty dish niet voor iedereen even geschikt is. Dat de details van de huid beter zichtbaar worden, kan soms wenselijk zijn, maar soms juist ook minder wenselijk. En daar heeft de beauty dish dan ook zijn naam aan te danken: een schaal geschikt voor “beauty’s”. Sommige fotografen hanteren hier zelfs een leeftijdsgrens bij. Wij vinden dit onzin. Je moet kijken naar de foto, niet naar de leeftijd.
Als je een beauty dish recht voor het gezicht van een persoon plaatst, dan zal het licht recht op het gezicht vallen en daarmee minder contrast laten zien. Een positie van de beauty dish die wordt gebruikt om mensen zo mooi mogelijk te laten overkomen. Want hoe hoger de beauty dish wordt geplaatst, de meer rimpels op zullen vallen.
Maar heeft iemand geen rimpels, dan zullen door het hoger plaatsen van de beauty dish de lijnen van de kaak en de jukbeenderen beter uitkomen. Er ontstaat dan ook een schaduw onder de onderlip, die de suggestie wekt dat de lippen voller zijn.
Is het contrast te groot en zie je daardoor teveel van de oneffenheidjes in de huid, dan kun je overwegen een reflector te plaatsen onder het gezicht van het model. Deze licht de te donkere plekken dan wat bij waardoor het contrast weer wat afneemt.
Maar hoe hoog de dish ook wordt geplaatst, het centrum van de beauty dish moet altijd gericht blijven op het gebied rond de neus van de te fotograferen persoon. Ontstaat er een onverhoopt lichte plek op het voorhoofd van het model, dan komt dat meestal omdat de beauty dish te hoog ‘mikt’. Je kunt aan het model vragen of ze wel in het midden van de beauty dish kijkt. Vanuit het model bekeken, kun je dat namelijk goed zien.
Je ziet het gebruik van een beauty dish veel terug tijdens portretfotografie en binnen de modefotografie. Daar lijkt het in praktijk zijn beste toepassing te vinden, maar vergeet niet dat bij artistic nudes of art een beauty dish tevens wonderen kan verrichten. Er is een tal van situaties denkbaar waarbij de ‘perfecte huid’ helemaal zo perfect niet is.
Dus ook voor een minder gave huid
De beauty dish kan in sommige gevallen dus ook echt wel worden gebruikt voor mensen met een minder gave huid. Je zet de beauty dish dan recht voor het model en plaatst een diffusor (lijkt op het doek van een softbox) over de beauty dish heen. Deze diffusors lijken soms net op een soort klein hoeslakentje. Ze heten dan ook een diffusor sock (zie ook afb 2). Het gebruik hiervan maakt dat het licht wat diffuser wordt en daarmee een stukje genadiger. Het brengt het contrast een stukje terug. Maar het blijft natuurlijk wel een beauty dish. Wil je het diffuse licht van een softbox krijgen, gebruik dan liever gewoon een softbox. Een beauty dish met diffusor sock levert namelijk altijd nog harder licht op dan een softbox.
Voor mensen met rimpels, een slechte huid of overgewicht, is een beauty dish voor portretfotografie, met of zonder diffuser, dus niet altijd een goed idee. Tenzij je daar juist de nadruk op wilt vestigen. Wil je dat niet, overweeg dan om een softbox te gebruiken.
De kleur van de binnenzijde van de schaal maakt overigens ook veel uit. De zilveren beauty dishes stralen wat harder licht uit dan de witte schalen. De reflectie verloopt namelijk anders. Het zal daarom geen verbazing wekken dat de witte beauty dish het meest wordt verkocht.
Naast een diffuser wordt soms ook wel eens een grid op een beauty dish geplaatst (zie ook afb 2). Een grid helpt het licht nog meer richting te geven waardoor de straal beter wordt gekanaliseerd. Het voorkomt een deel van het strooilicht.
Bij de aanschaf van een beauty dish worden niet zelden een diffusor en grid standaard meegeleverd. Achteraf aanschaffen is vaak duur en dus is het verstandig daar meteen naar te kijken tijdens de initiële aanschaf.
Een diffuse beauty dish is nog geen softbox
Je zou kunnen beweren dat als je maar genoeg je best doet om het licht van een beauty dish diffuser te maken, je net zo goed zou kunnen werken met een softbox. Toch is dat maar ten dele waar. Het effect van het snel aflopen van het licht langs de rand van de cirkel blijft deels bestaan, ook bij het gebruik van een diffuser. Hierdoor kun je met een beauty dish nog steeds vaak beter het gezicht accentueren dan met een softbox terwijl de rest van de scene wat meer in de achtergrond verdwijnt. Bij een softbox is dat moeilijker te realiseren. Je zult dan minstens flags moeten gaan gebruiken om in de buurt te komen van het effect van een beauty dish, en dan nog zal dat een stukje moeilijker blijken te zijn.
Met een softbox
Laten we eens bekijken wat het effect is wanneer we met een beauty dish aan het werk gaan. We maken daarvoor eerst een foto met een softbox zodat er wat te vergelijken valt.
Bij deze foto (zie afb 3) hebben we een foto van een model gemaakt met een kleine vierkante softbox. Deze softbox is ongeveer even groot als de door ons gebruikte beauty dish. Je ziet het aflopen van het licht nauwelijks op de foto terug. En let op de huid. Hij ziet er gaaf, maar ook wel heel egaal (zonder veel contrasten) uit. Typisch het resultaat van een portret gemaakt met een softbox. Let ook op het catchlight in de ogen.
Zonder hulpstukken
Voor afb 4 hebben we een beauty dish gebruikt, op de plaats waar de softbox stond. We gebruiken steeds dezelfde beauty dish voor de volgende foto’s om het verschil goed te kunnen laten zien.
Voor deze foto (afb 4) gebruikten we alleen de beauty dish, dus zonder diffuser en zonder grid. Als je afb 3 met afb 4 vergelijkt, dan zie je dat de details in de huid zichtbaar beter uitkomen.
Maar kijk ook even naar het verloop van licht naar donker. Bij de softbox is het verloop heel langzaam waardoor de ruimte tussen licht en donker relatief groot is, en zelfs zo groot dat je het nauwelijks op de foto ziet, zelfs bij het gebruik van deze kleine softbox. Vergelijken we dit met het verloop van de beauty dish, dan zien we dat het verloop daarvan veel smaller is. Het gezicht komt daardoor beter tot zijn recht.
Met grid
Nu gaan we een foto maken waarbij op de beauty dish een grid is geplaatst (in afb 2 zie je hoe zo'n grid er uit ziet. Het is een soort honingraat). Dit resulteerde in afb 5. Vergelijken we afb 4 met afb 5 dan zien we dat de details van het gezicht behouden zijn gebleven, zelfs nog beter zichtbaar zijn geworden, maar dat het verloop van licht naar donker kleiner is.
Logisch natuurlijk, het grid heeft er immers voor gezorgd dat het licht dat de schaal verliet nog minder de kans kreeg om schuin de schaal uit te gaan. We hebben daardoor te maken met minder strooilicht en dat zien we in de foto meteen terug.
Met diffusor
Om afb 6 te maken hebben we een diffusor op de beauty dish geplaatst. Je ziet dat de details van het gezicht minder sterk zijn geworden, maar het verloop ook wat groter. Het grid zit er nog steeds op.
Het is deze combinatie, de beauty dish voorzien van grid en diffusor sock, die vaak wordt gebruikt voor het maken van portretfoto's. Afb 6 is zo'n typische portretfoto geworden. Tja, dit zijn natuurlijk niet de mooiste foto's omdat ze zijn gemaakt voor dit artikel met als doel goed te kunnen laten zien hoe het werkt. Maar deze foto laat al wel een beetje zien dat fotografie en schilderen veel met elkaar gemeen hebben. Bedenk je maar eens andere kleding op deze foto en een ganzenveer in de hand. En laat het model recht in de camera kijken. Kom je dan niet al snel heel dichtbij de geschilderde portretten uit de 18de eeuw?
Ook in combinatie
In de voorafgaande foto’s hebben we alleen met een beauty dish gewerkt. Je kunt een beauty dish echter ook heel goed combineren met andere lichtbronnen. En een beauty dish gebruiken als rim light is ook een hele goede toepassing van dit apparaat. Omdat het licht harder is dan dat van de softboxen, accentueert dit ook wat beter dan het licht van een softbox. In afb 8 hebben we het centrum van het licht naar de fles wijn geleid. Met alleen een beauty dish achter de fles en het model werd deze foto dus gemaakt.
Een beauty dish wordt ook wel eens voor een grotere softbox geplaatst. Hierdoor wordt het centrum van het licht harder en het licht voor de omgeving daar omheen meer diffuus. Ook als fill-in kan de beauty dish uitstekend dienst doen!
Afstand
Vergeet niet dat het altijd een groot verschil maakt of een lichtbron dicht of ver van het te fotograferen object afstaat. Wil je zacht licht, plaats de softboxen en beauty dishes dan dicht bij het object, wil je wat harder licht, zet de lichtbron dan verder weg.
Het licht van een beauty dish is voor de gekozen afstand een stuk gevoeliger voor dan dat van een softbox doordat hij kleiner is. Plaats je een gemiddelde beauty dish daarom meer dan zestig centimeter van een gezicht af, dan beginnen zijn specifieke eigenschappen al af te nemen. Echt heel dichtbij gebruiken dus!
Samenvatting
Een beauty dish is een prachtige light modifier, mits goed gebruikt. Hij is niet geschikt voor alle mensen, maar heel goed geschikt voor degenen die hem ‘kunnen hebben’. Op dat moment pakken de foto’s (vooral de huid) positiever uit. Dit omdat hij door zijn grootte een semi hard licht oplevert, en dan wel zonder hotspot. De beauty dish moet dichtbij gebruikt worden wil je zijn specifieke eigenschappen ten volle kunnen benutten. Hij kan worden voorzien van een grid en een diffusor om het licht verder aan te passen.