Light Modifiers

Licht afkomstig uit een flitser of studiolamp komt in conusvorm uit de lamp en is relatief hard waardoor het donkere scherpe schaduwen veroorzaakt. Met light modifiers kun je dit licht aanpassen.

Light Modifier

Het licht dat afkomstig is van een flitser of studiolamp, komt vanuit een lichtbron in een geconcentreerde lichtbundel op het onderwerp af. Wanneer dit licht door een medium zoals lucht, glas of water reist, zal een deel van de lichtdeeltjes van richting veranderen. Het licht zal hierdoor wat veranderen.

Een light modifier (ook lighting modifier of light shaper genoemd) is iets wat het licht nog verder kan aanpassen. Ieder object of materiaal dat zich tussen de lichtbron en het onderwerp bevindt, is hiermee dus een light modifier.

Er zijn light modifiers die de bundel licht breder of smaller maken of die hem verkleuren. Sommige light modifiers houden een deel van het licht tegen terwijl andere het licht laten weerkaatsen tegen een oppervlakte of juist door een bepaald materiaal heen geleiden.

Twee categorieën

In grote lijnen kunnen de light modifiers verdeeld worden over instrumenten die de richting van het licht veranderen en die, die de aard van het licht veranderen.

Een light modifier die de richting van het licht verandert, kan bijvoorbeeld de lichtbundel inperken, zoals een snoot, grid of een barn door dat kan doen. Hierdoor kan het licht beter gericht worden en ben je in staat om belichting van onderdelen in een scene te voorkomen, wanneer je daar geen of minder licht op terecht wilt laten komen.

Een light modifier die de aard van het licht verandert kan het licht verkleuren, zoals een gel dat doet, of diffuser maken zodat het licht zachter wordt.

Van beide soorten light modifiers zullen we in dit artikel hieronder er enkele wat nader beschrijven.

Paraplu

Een paraplu met een zilveren binnenkant wordt een reflector paraplu genoemd. Dit in tegenstelling tot een paraplu gemaakt van een dun wit materiaal waar het licht doorheen geschoten moet worden en daarom een “shoot through umbrella” wordt genoemd.

Vooral reflector paraplu’s kunnen een behoorlijk gebied van licht voorzien (soms wel tot 180 graden). Ook is het een relatief grote lichtbron waardoor de schaduwen zacht kunnen worden. Ze worden vaak gebruikt wanneer groepen mensen gefotografeerd moeten worden vanaf een afstand van zo’n vijf meter.

Omdat een paraplu een heel goedkope en gemakkelijk te transporteren light modifier is, wordt deze soms ook wel in studio’s gebruikt, maar vooral in mobiele opstellingen. Met een softbox kan men in een studio meer controle krijgen over de richting van het licht, dus lijkt een softbox daarom een meer voor de hand liggende keuze te zijn wanneer het een studio betreft. Een en ander hangt natuurlijk ook af van wat voor een type foto’s exact gemaakt moeten worden en hoe groot het budget is waarover kan worden beschikt.

Een softbox

Softboxen worden gebruikt om het licht diffuser te maken. Ze vormen een grote lichtoppervlakte en maken het licht daarmee zachter. Doordat softboxen er voor zorgen dat de hotspot van een lamp verminderd wordt, zal het licht meer gelijkmatig het onderwerp bereiken. 

Een softbox bestaat aan de binnenkant uit een reflecterend materiaal. Voor de lamp worden twee diffuse schermen van textiel geplaatst die het licht optimaal moeten verdelen. 

Hoe groter een softbox is en hoe dichter hij bij het onderwerp wordt geplaatst, hoe zachter het licht wordt. Een ronde vorm van een softbox wordt door velen beschouwd als de softbox die het mooiste catchlight in de ogen oplevert.

Een snoot

Een snoot bestaat vaak uit een conusvormige buis die voor de lichtbron wordt geplaatst. Een snoot zorgt er voor dat het licht wordt gereduceerd tot een relatief smalle lichtbundel zodat daarmee een klein deel binnen een scene van meer licht kan worden voorzien. De vorm van het licht is cirkelvormig en lijkt daarmee op een spotlight.

Het licht van de snoot is in de kern van de cirkel het meest helder, naar buiten toe neemt dit af. Daarmee lijkt het op het licht van een zaklantaarn. Hoe groter de cirkel is, hoe meer dit opvalt. De rand van de cirkel verloopt snel van licht naar donker. 

Hoe verder de lichtbron met snoot van het onderwerp verwijderd wordt, hoe groter de lichtbundel wordt en daarmee de verlichte plek. Sommige snoots zijn voorzien van grids waarmee de richting nog meer bepaald kan worden en de cirkel dus kleiner wordt. 

Omdat een snoot het licht inperkt, maar niet van grootte wijzigt (zelfs verkleint), is het licht van een snoot doorgaans hard en veroorzaakt het scherpe en donkere schaduwen.

Een optical snoot

Wanneer een snoot een lens bevat, wordt het een optical snoot genoemd. Door deze lens is het mogelijk om de lichtbundel van de snoot overal even sterk te maken (diffuus te maken), scherpe randen rond de cirkel van het licht te creëren en ook gobo's te gebruiken. 

Een omni-bouncer

Veel flitsers worden geleverd met een wit plastic kapje dat op de flitser kan worden bevestigd door het er op te klemmen. Deze omni-bouncer voorziet de flitser van een melkwit plastic afdekstukje waarin vaak ribbels zijn verwerkt.

De omni-bouncer is een soort mini softbox die er voor zorgt dat het licht breder en gelijkmatiger wordt verspreid en daarmee zachter wordt.

Een dome diffuser

Voor flitsers worden een soort rechthoekige boxjes of bollen gemaakt van vaak een melkachtig gekleurd plastic. Wordt hiermee gewerkt, dan zal het licht van de flitser in een dergelijke bol terecht komen en alle kanten op, dus ook naar de zijkant, een breder gelijkmatig en daarmee zachter licht verspreiden.

Door met een dergelijke omni-bouncer te werken ben je in staat om een groter gebied de belichten en wordt de hotspot van de flitser iets teruggebracht. Wel zal de flitser hoger moeten worden afgesteld omdat de lichtopbrengst wordt verminderd door de spreiding van het licht.

Een omni-bouncer is vooral een handig hulpmiddel bij feesten en partijen wanneer je als fotograaf tussen het feestgedruis door moet lopen.

Aputure Lantern

Met een aputure lantern heb je een bolvormige softbox in huis dat vergelijkbaar is met een dome diffuser, al is de aputure lantern wel veel groter en levert het daarom meer gelijkmatig en breder licht op.

Met een aputure lantern kan men een gebied van meer dan 250 graden verlichten zodat hiermee een groot deel van een kamer door middel van diffuus licht kan worden verlicht. Typisch iets wat je zou kunnen gebruiken wanneer je maar een lichtbron tot de beschikking hebt en toch een grote ruimte gelijkmatig zou willen belichten. Prima geschikt voor bijvoorbeeld interieurfotografie.

Parabolic Softbox

Een parabolic softbox wordt veel gebruikt binnen portret- en modefotografie. Het lijkt enerzijds op een reflector paraplu, maar door zijn vorm ook op een softbox.

De lichtbron kan in de parabolic worden geplaatst zoals bij een reflector paraplu, of er achter worden geplaatst zoals bij een softbox. In dit laatste geval worden er twee doeken (zogenaamde diffusiepanelen) in gespannen om er een softbox van te maken. Door deze mogelijkheden is een parabolic softbox een veelzijdige modifier die op verschillende manieren kan worden gebruikt.

Reflector

Vanzelfsprekend moet een oppervlakte waar tegen het licht wordt weerkaatst ook een light modifier worden genoemd. In de vakhandel zijn minstens zoveel soorten reflectoren te kopen als dat er camera’s zijn.

De meest gebruikte reflectoren zijn de witte, zilveren en gouden reflectoren. Iedere kleur heeft zijn eigen karakteristieken. Een gouden reflector levert bijvoorbeeld een meer warm licht op en een zilveren reflector een wat koeler licht. In alle gevallen zal het licht zachter worden omdat de oppervlakte toe zal nemen, tenzij een spiegel wordt gebruikt.

Lampreflector

Op een studiolamp kan een reflector worden geplaatst. Dit maakt het licht iets zachter maar dat is zowat verwaarloosbaar. deze reflector geeft vooral meer richting aan het licht. Er bestaan “narrow angle reflectors” en bijvoorbeeld “standard reflectors”. Dit zegt iets over de hoek van uitval. Het licht blijft echter altijd relatief hard omdat de lichtbron in vergelijking tot het onderwerp vrij klein zal blijven. 

Dit soort reflectoren zijn voorzien van een spiegelende laag met ribbels of andere oneffenheden. Hierdoor zal het licht breder uit de lichtbron worden gestuurd. Lampreflectoren zorgen er hiermee tevens voor dat er een meer homogene (=diffuse) lichtverdeling plaatsvindt.

Maar verwar diffuus (=gelijkmatig) licht niet met zacht licht. Zacht licht ontstaat door de relatieve verhouding tussen de lichtbron en het onderwerp, niet doordat het licht gelijkmatig uit de lichtbron 'vertrekt'. 

Grid

Een grid of een honinggraatrooster kan voor een lampreflector of bijvoorbeeld een softbox worden geplaatst. Het helpt om meer richting te geven aan het licht die uit de light modifier tevoorschijn komt.

Bij een softbox kan een grid er voor zorgen dat het licht minder sterk de zijkant op gaat, zodat bijvoorbeeld de backdrop niet belicht wordt door een schuin geplaatste softbox.

Gels

Een gel bestaat meestal uit een gekleurd stuk transparant plastic waar het licht doorheen wordt geleid. Het licht zal daardoor van kleur veranderen.

Hoewel alle deels lichtdoorlaatbare materialen de kleur van het licht zullen veranderen, kan men met professionele gels exacte kleuren realiseren. Dit kan handig zijn om de kleur van de flitser beter aan te laten sluiten bij bijvoorbeeld een bepaalde omstandigheid zoals ochtendlicht of natronlampen die mogelijk op de achtergrond in de scene voorkomen.

Veel fotografen gebruiken gels zonder dat ze andere aanpassingen aan het licht doen. Dit levert hard gekleurd licht op dat nogal nadrukkelijk aanwezig kan zijn en abrupt kan stoppen binnen de opnames. Combineren met andere light modifiers zoals een softbox is zeker de moeite van het experimenteren waard.

Beauty dish

Als light modifier levert een beauty dish half hard licht op. Het bestaat uit een reflecterende schaal waar, via een reflector die voor de lichtbron wordt geplaatst, het licht in terug wordt gekaatst. De beauty dish levert hierdoor een brede straal licht op dat, eventueel voorzien van een grid en een diffusor sock, gericht licht van een zekere hardheid tussen dat van een flitser en een softbox oplevert.

Doordat zich een kleine reflector vlak voor de lichtbron bevindt, wordt een hotspot vermeden en is de beauty dish uitermate goed geschikt wanneer portretfoto’s worden gemaakt van mensen met een redelijk egale huid.

 

Afb 1: Er zijn "shoot through umbrella's" en reflector paraplu's.
Afb 2: Een softbox bevat twee diffuse schermen
Afb 3: Met een snoot kun je het licht goed richten
Afb 4: Een omni-bouncer en een dome diffusor worden op een fltser geklemd
Afb 5: Met een aputure lantern krijg je een dome diffuserachtige softbox
Afb 6: Een parabolic softbox kan zowel als paraplu en als softbox worden gebruikt
Afb 7: Reflectoren zijn perfect geschikt voor invullicht
Afb 8: Een lampreflector met grid en een grid voor een softbox
Afb 9: Verschillende soorten gels en een beauty dish